Zakończone prace remontowe w katedrze pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu przyniosły nie tylko nową posadzkę, oświetlenie i nagłośnienie, ale również bezcenne odkrycia archeologiczne, które na nowo zmieniają historię jednej z najważniejszych świątyń regionu. Największe zmiany kryją się… pod stopami wiernych.
Romańska kolegiata odkryta pod posadzką
Najbardziej spektakularne znaleziska odsłonięto przed prezbiterium, gdzie pod przeszkloną powierzchnią widoczne są fragmenty potężnego muru romańskiej kolegiaty. Odkrycie potwierdziło, że w tym miejscu nie istniała drewniana świątynia, jak przez lata sądzono, lecz monumentalna budowla romańska.
– Dziś już wiemy, że była to romańska kolegiata. To odkrycie całkowicie weryfikuje dotychczasową historię katedry – podkreśla biskup opolski Andrzej Czaja.
Archeolodzy odsłonili również masywne służki przy filarach, od których rozpoczęła się cała archeologiczna rewolucja w świątyni.
XIII-wieczna zakrystia i ślady nieistniejących budowli
Podczas prac odkryto także fragmenty oryginalnej XIII-wiecznej posadzki dawnej zakrystii, a także jej wnętrze wraz z zachowanymi murami bocznymi. Po przeciwnej stronie nawy natrafiono na ślady podobnej konstrukcji, która jednak nie przetrwała kolejnych przebudów katedry.
Schody, krypty i przestrzenie czekające na zwiedzających
Jednym z najbardziej intrygujących odkryć są dawne schody – zarówno kręcone, prowadzące niegdyś do pomieszczeń nad zakrystią, jak i monumentalne zejścia przy wyjściu z nawy. Obecnie zabezpieczone i przykryte szybami, w przyszłości mają zostać udostępnione zwiedzającym.
Pod kaplicą św. Anny odkryto także rozległą kryptę o wysokości ponad dwóch metrów, w której dawniej znajdowało się ossuarium. Szczątki ludzkie trafiły już do badań antropologicznych.
– To przestrzeń, która w przyszłości stanie się kolejnym miejscem ekspozycji – zapowiada bp Andrzej Czaja.
Krypta biskupia – historyczna nowość
Po raz pierwszy w historii katedry przygotowano również kryptę biskupią. Spoczywa w niej już bp Franciszek Jop. Po umieszczeniu trumny w sarkofagu krypta ma zostać udostępniona wiernym i zwiedzającym.
Posadzki z różnych epok w jednym miejscu
Jednym z najbardziej symbolicznych efektów remontu jest możliwość porównania posadzek z różnych epok historycznych. W jednym miejscu można zobaczyć XIII-wieczną posadzkę romańską, a kilkanaście metrów dalej posadzkę z czasów Jana II Dobrego.
Pod jedną z nich odkryto kamienną podstawę, prawdopodobnie element dużej kropielnicy lub chrzcielnicy. To materialny zapis historii dostępny dziś niemal na wyciągnięcie ręki.
Katedra jako muzeum historii
Odnowiona katedra będzie pełnić nie tylko funkcję sakralną, ale również edukacyjną i muzealną. Przy przeszkleniach i balustradach pojawią się tabliczki informacyjne, a w kolejnych etapach planowane są prezentacje multimedialne i hologramy, ukazujące dawny wygląd świątyni.
Planowane są także ekspozycje związane z badaniami antropologicznymi.
– Renowacja wydobyła ukrytą wartość katedry. Dziś możemy zobaczyć to, co przez wieki było niewidoczne – podkreśla bp Czaja.
Koniec remontu, początek nowego etapu
Prace remontowe zakończyły się bez zastrzeżeń. Katedra zyskała nową posadzkę, odrestaurowane ławki, ściany, nowoczesne nagłośnienie i oświetlenie.
– Teraz katedra ma po prostu żyć. Najważniejsze, by znów gromadziła ludzi przy ołtarzu – mówi ks. Waldemar Klinger, proboszcz parafii katedralnej.
Uroczyste otwarcie i świąteczne nabożeństwa
Uroczyste ponowne otwarcie katedry odbędzie się w sobotę, 20 grudnia o godz. 11:00, podczas liturgii poświęcenia ołtarza.
Dzień później, 21 grudnia o godz. 14:00, odprawiona zostanie msza dziękczynna w intencji wykonawców, darczyńców i parafian.
Co istotne, w odnowionej katedrze odbędą się również Pasterka oraz wszystkie świąteczne Eucharystie.
660 
