Od czerwca 2022 r. Centralne Muzeum Jeńców Wojennych realizuje interdyscyplinarny projekt pt. „Nauka dla społeczeństwa, społeczeństwo dla nauki w Miejscu Pamięci Narodowej
w Łambinowicach” (dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa”, nr: NdS/545193/2022/2022, kwota dofinansowania: 560 740,00 zł, całkowita wartość: 560 740,00 zł). Jego kluczową składową
są badania archeologiczne dotyczące rozpoznania i zmapowania materialnych pozostałości
po obozach funkcjonujących w przeszłości w Lamsdorf (Łambinowicach). Kierownikiem projektu jest dr Dawid Kobiałka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego.
Metodologia badań opiera się o powszechnie przyjęte standardy. Na potrzeby prac projektowych pozyskano różnego rodzaju dane teledetekcyjne (np. historyczne zdjęcia lotnicze, mapy, pochodne produkty lotniczego skanowania laserowego). Prospekcja geofizyczna oraz badania powierzchniowe za pomocą wykrywacza metali stanowiły kolejny etap realizowanych przedsięwzięć naukowych. Dotychczasowe działania pozwoliły na rejestrację wyjątkowej różnorodności dziedzictwa obozowego zachowanego w Miejscu Pamięci Narodowej
w Łambinowicach.
Próba zlokalizowania nieznanych współczesnym grobów jenieckich, np. polskich żołnierzy wziętych do niewoli we wrześniu 1939 r. oraz po upadku powstania warszawskiego
w październiku 1944 r. jest jednym z zamierzeń projektowych. W 2023 r. prace są realizowane od 26 czerwca. Jak dotąd założono trzy wykopy sondażowe w różnych strefach obozowych. Szczególnie znaczenie dla ustalenia miejsc pochówków z II wojny światowej ma ostatni
z wykopów, umiejscowiony na Starym Cmentarzu Jenieckim, eksplorowany w okresie:
12–20 lipca br. Zarejestrowano w nim fragmenty 16 obiektów o wymiarach ok. 2 m na 65 cm, tworzących – jak dotychczas ustalono – przynajmniej cztery rzędy. Badania dwóch z nich dowiodły, że zarejestrowane struktury są jamami grobowi. Na ich dnie znajdują się ludzkie szczątki zachowane w porządku anatomicznym. Odnaleziona połówka znaku tożsamości
(tzw. nieśmiertelnik) z numerem obozowym 1064 pozwoliła na imienną identyfikację jednego z dwóch pochowanych. Jest nim Włoch – Giovanni Paravidino, zmarły w Lamsdorf 1 września 1944 r. w wieku 21 lat.
Wstępne rozpoznanie nieznanej i nieoznaczonej dotąd kwatery na Starym Cmentarzu Jenieckim w Łambinowicach sugeruje, że odnalezione miejsce kryje szczątki żołnierzy włoskich, którzy – jak wynika z materiałów archiwalnych – byli internowani w Lamsdorf
w latach II wojny światowej. Kwatera liczy ok. 60 pochówków. Odkryte groby zostaną zabezpieczone tak, by prace archeologiczne mogły być – zgodnie z obowiązującymi przepisami – kontynuowane. Muzeum będzie starało się, aby nastąpiło to w przyszłym roku. Kolejnym etapem stanie się upamiętnienie miejsca pochówku.
Tegoroczne prace archeologiczne w Łambinowicach potrwają do 28 lipca. Następnie wyniki badań będą systematycznie opracowywane oraz publikowane. Ich prezentacją stanie
się również wystawa, zaplanowana do realizacji w I połowie 2024 r.
Oprac.
dr Dawid Kobiałka (Instytut Archeologii, Uniwersytet Łódzki), dr Violetta Rezler-Wasielewska (Centralne Muzeum Jeńców Wojennych)
Fot. D. Frymark
Źródło: cmjw.pl
2034 
